Verbiest en Segaar, een Leids verbond

Deel deze pagina op Facebook
lille1610

Spanje vervolgt de hugenoten

Deze kaart uit 1610 laat het Franse deel van Vlaanderen zien met Lille en Flandre als middelpunt. Lille heet Rijssel in het Nederlands. De mensen in deze omgeving spraken deels Frans, deels Vlaams, afhankelijk van hun status. De Spaanse brandschatting was toen al enkele decennia achter de rug in deze streken. De oorlog had zich inmiddels naar het noorden verplaatst.

Verborgen verleden

Kijk nou toch eens!

Ook Armin van Buuren heeft voorouders die zijn gevlucht uit Bondues voor de oorlog met de Spanjaarden. In de uitzending vertelt hij dat hij al veel wist over zijn verwanten uit Leiden die vaak werkten in de textielindustrie daar.

In de uitzending van Verborgen Verleden waarin Armin van Buuren een deel van zijn voorouders ontdekte (kijk op NPO-start om de uitzending terug te zien), was er aandacht voor het plaatsje Bondues. Dit plaatsje ligt in Frankrijk, vlak bij Lille, net over de grens van België en Frankrijk. Dat trok gelijk mijn aandacht. Want ook vroege voorouders van Carla, mijn echtgenote, komen uit Bondues. Hoe dat zit zie je in de afstammingsreeks hierboven in de stamreeks. De Verbiest'en zijn, voor zover ik tot nu toe kon nagaan, allemaal Leidenaren. En veel oudsten van de Verbiest-gezinnen heetten Theodorus, met als roepnaam Dorus of Doris.

De stamreeks

De stamreeks waaruit is af te lezen dat Carla rechtstreeks afstamt van Pasquier Segaar uit Bondues. Dit gaat 12 generaties terug maar de naam maakt slechts 1 sprong als Willemina Segaar trouwt met Theodorus Verbiest. Hier kun je ook zien waar de naam Carel, die nog steeds in gebruik is bij de Verbiest'en, vandaan komt, namelijk uit de tak van Segaar.

segaar-verbiest
bondues_nu

Het plaatsje Bondues bestaat nog steeds maar er is weinig tot niets over van het verleden. Dit heeft niet alleen te maken met de vernielingen die het Spaanse leger heeft aangericht maar nog meer met enorme verwoestingen die plaatsvonden tijdens de eerste wereldoorlog.

Op de voorgrond kun je de begraafplaats zien liggen. Ik betwijfel of daar nog namen zijn te vinden die stammen uit de 16e en 17e eeuw.

Dorus Verbiest en Mientje Segaar

Een huwelijk onder koning Willem I

In de winter van 1825, op donderdag 20 januari, toen Nederland nog een echt een middelgroot koninkrijk was en koning Willem I het land strak regeerde, trouwde de kleermakersknecht Dorus Verbiest met de spinster Willemina Segaar in Leiden. Zij hadden samen al een kind, hun zoontje Dorus, dat nu bij het huwelijk gewettigd werd. Daarna volgden nog meer kinderen, waaronder in 1826 Carel Johannes, een voorouder van Carla.

Met dit huwelijk werd de verbinding gemaakt met de familie Segaar die, zoals je kunt zien, haar wortels heeft in Frankrijk en wel in het plaatsje Bondues. Want de verre voorouder Pasquier Segaar vertrok uit Bondues om zijn geluk te gaan zoeken in de Noordelijke Nederlanden en kwam, net als veel plaatsgenoten blijkens het verhaal van Armin van Buuren's voorouders, naar Leiden. Daar trouwde hij met Catherine Du Bonnet, waarschijnlijk ook afkomstig uit Frankrijk en het is mogelijk dat zij al samen waren op hun vlucht.

marekerk

De Marekerk in Leiden waar Theodorus Verbiest in 1796 Nederlands Hervormd werd gedoopt.

Van Rijssel naar Leiden

Dat veel mensen uit de omgeving van Lille naar Leiden kwam was geen toeval. Vóór 1560 was Leiden een kleine stad waar de lakenproductie een belangrijke bron van levensonderhoud vormde. Maar de reformatie kwam op en zette de verhoudingen binnen de Spaanse Nederlanden flink onder druk. Na de beeldenstorm in 1566 begon al snel de 80-jarige oorlog. Koning Filips II wilde met geweld zijn noordelijke onderdanen tot de orde roepen. Spaanse troepen gingen flink tekeer in de omgeving van Rijssel en Kortrijk. Er vielen veel doden, dorpen en steden werden platgebrand, de bevolking raakte op drift, de armoede nam enorm toe.

De inwoners van Bondues en omgeving zijn tussen 1565 en 1590 in grote getalen vertrokken op zoek naar een beter bestaan. Pasquier is waarschijnlijk als jongeman al weggegaan, misschien alleen of met z'n ouders, misschien met meerdere families tegelijk. Zij waren echte vluchtelingen die probeerden te ontsnappen aan het oorlogsgeweld en hun kinderen een betere toekomst wilden geven. In het document dat je hier kunt inzien en dat is uitgezocht door een mij onbekende genealoog, kun je zien dat er nogal wat mensen uit Bondues komen. Overigens komen er ook heel veel mensen uit aangrenzende streken. Een bekend gebied is bijvoorbeeld Hondschoote dat een stuk westelijker van Lille ligt. Pasquier woonde en werkte in 1610 al in Leiden. Hij was clavecimbelmaecker en later poortwachter in Leiden. Vrijwel zeker heeft hij zijn geboorteplaats niet meer teruggezien.

aangiftetheodorusverbiest1796
In 1796, op zondag 15 mei, wordt de jongste Theodorus Verbiest gedoopt in de Marekerk in Leiden. Zijn vader Doris Verbiest en zijn moeder Maria Vervloet zijn er natuurlijk bij.

Naar Leiden

In die omgeving rond Lille woonden en werkten vele mensen die werkten in de lakenindustrie. Ze raakten hun baan en inkomen kwijt en konden kiezen uit twee opties. Blijven en met de honger en armoede leren leven of vertrekken naar betere oorden en hopen op een betere toekomst. Aangezien bijna alle mensen erg gehecht zijn aan huis en haard, was de beslissing vaak lastig. Maar tussen 1580 en 1585 kozen veel mensen ervoor om toch uit Bondues te vertrekken, richting noorden. Ik vermoed dat ze in groepen reisden, hun kostbaarste spullen meenemend, voorzover dat kon. Ik denk dat daar ook veel werktuigen uit de lakenindustrie bij zaten. Zo kwamen velen o.a. in Leiden terecht.

leidenbreestraat
De Breestraat is de belangrijkste straat in Leiden. Er staan belangrijke gebouwen zoals het stadhuis en de stadsgehoorzaal dat je rechts verderop kunt zien. Deze foto is uit 1929.